Blog: Het PHPD syndroom, ongemerkt grote gevolgen

Nu mijn collega met vakantie was en ik voor haar mocht waarnemen zag ik in haar praktijk heel veel ouderen.

Ik ben een soort van geschrokken van ‘ons c.q. mijn’ toekomstbeeld. Wat is het ouderzijn heftig. Om de shock voor jullie klein te houden zal ik niet in gaan op de ontelbare ziektebeelden, die wij allemaal kunnen gaan ervaren. Maar samengevat wat ik zie is veel pijn, vooral pijn in het hart, namelijk pijn door het verlies in functie. Ik voel een sterke onzekerheid over mij heen komen, want wat moet ik als oefentherapeut beginnen met al die ouderen. Wat is mijn waarde als oefentherapeut?

Ik kom toch als mosterd na de maaltijd?

Wat kan ik betekenen voor de mensen op bed, die er nauwelijks uitkomen, die hun sta-functie volledig kwijt zijn? Wat kan ik betekenen voor de mensen die de hele dag rondtrippelen met hun trippelstoel, zij die hun loopfunctie hebben verloren? En waar zal ik eens mee beginnen met de mensen waarbij ik mijn hart vasthoud omdat men ‘nog’ zelfstandig van meubelstuk naar meubelstuk hopt?

Zoveel ouderen met een groot functieverlies, veelal een gevolg van ziekte, maar ook door sarcopenie (afname van spiermassa a.g.v. het verouderingsproces).

En dan moet je bedenken dat ik een generatie zag van ouderen die lichamelijk heel anders in het leven stonden dan wij nu doen. Dit zijn de mensen die een leven lang bewogen hebben. Je weet wel of misschien heb je wel eens verhalen gehoord van: kilometers fietsen naar school, werken in de tuinbouw, repareren van witgoed, het ophangen van de was, als kind buitenspelen. Dit betreft de mensen die relatief lichamelijk sterk waren.

Maar eens kwam daar die kink in de kabel: het bewegen is afgenomen. Want ze kregen te maken met het PHPD SYNDROOM. Tot voor kort voor mij een onbekend syndroom, totdat ik een 83 jarige dame in een zorgcentrum ontmoette en haar vroeg wat haar het meest parten speelt. Ze is behoorlijk beperkt in haar mobiliteit en vertelde dat ze al lang lijdt aan het PHPD SYNDROOM. Zo eerlijk als ik ben, wel lichtelijk generend gaf ik toe, als redelijk onderlegd paramedicus ;-), dat ik niet bekend was met dit syndroom. Ze zegt met een grijns: ” komt veel voor hoor, dat Pijntje Hier, Pijntje Daar syndroom”.

Zodra het PHPD syndroom de kop op steekt verliezen we bewegingservaring. We doen het niet meer of te weinig. ;-).

Een voorbeeld:

  • Wanneer ik last heb van mijn heup of mijn lies tijdens voetbal besluit ik er mee te stoppen. Ik kan er ook voor kiezen om een halve wedstrijd te blijven spelen, een andere basisplaats in te nemen of om m.b.v. mijn oefentherapeut gericht te trainen voor een goede kracht opvang in mijn heup. Maar met alle factoren die in het leven meespelen, besluit ik te stoppen met voetballen en te kiezen voor hardlopen. Een sport die minder blessure gevoelig is.
  • 10 Jaar later lijkt ook deze sport voor mijn leeftijd te zwaar te worden, mijn knie speelt op. Ik kan ervoor kiezen m.b.v. mijn oefentherapeut de coördinatie van mijn hardlooppatroon te trainen en de juiste spieren te versterken. Samen met de andere factoren die leiden tot een keuze besluit ik om het hardlopen vaarwel te zeggen en over te gaan op wandelen. Ook erg prettig waarbij ik lichamelijk actief blijf, wel eens waar minder intensief maar waarbij ik wel tijdens de wandelgroep leuke sociale contacten op doe.
  • Echter 10 jaar later speelt ook nu weer de knie op, evenals mijn lies, maar nu tijdens het wandelen. Ik kan besluiten om m.b.v. mijn oefentherapeut het looppatroon onder de loep te nemen, al vraag ik me af of dit op mijn 60ste nog zin heeft? Samen met alle andere factoren die leiden tot een keuze besluit ik mijn wandelgroep vaarwel te zeggen. Ik zou prima zelf een kleiner rondje kunnen lopen. Echter door de factoren die in het leven meespelen, samen met de ongemakkelijkheid in het lopen heeft het wandelen niet altijd meer mijn prioriteit.
  • 10 Jaar later merk ik dat zelfs het functionele lopen voor een boodschapje mij tegen gaat staan. Wat een uitkomst die bezorgservice van de supermarktketen.
  • 4 Jaar later val ik zomaar in huis. Mijn dochter regelt een schoonmaakster zodat ik niet meer hoef te bukken. Je weet wel: geen squats meer, waar jong Nederland voor naar de sportschool rent in het kader van het behoudt van strakke billen en benen en zonder dat ze zich er bewust van zijn om sarcopenie (oja, het verlies aan spiermassa met grote negatieve gevolgen) tegen te gaan.

Door het Pijntje Hier Pijntje Daar syndroom verliezen we de bewegingservaring en sluipen er beperkingen in. Onze conditie gaat achteruit. Dus niet alleen onze spiermassa, maar ook het uithoudingsvermogen en vooral de coördinatie. Activiteiten kosten ons energie, maken ons moe, voelen niet meer prettig en voelen onzeker.

Terug komend op de dame van 83 jaar in het zorgcentrum. Omdat Mw. besluit voor de training nog heel even naar het toilet te gaan heb ik vervolgens ruim de tijd om haar kamersituatie te bestuderen zodat ik haar straks zo efficiënt mogelijk de transfer vanuit bed, naar rollator en naar stoel kan aanleren. Echter ze blijft nu wel erg lang op dat toilet zitten. Ik roep haar toe: “gaat alles goed, kan ik u ergens mee helpen?” Er volgt een duidelijke “NEE”  en ze vervolgt: “het duurt even voordat ik mijn onderbroek bij mijn enkels te pakken heb, maar het lukt me wel.” Mijn reactie: “maar ik help u graag hoor, ik heb al genoeg oude billen gezien tijdens mijn werk.” Ze moet lachen en zegt: “oh ik heb medelijden met je, maar dat is het niet hoor. Er wordt al zoveel voor mij gedaan, straks kan ik dit ook niet meer zelf.” Tja, een schot in de roos. Just do it! ( waar ben ik deze term eerder tegengekomen?). En hiermee zijn 15 minuten van de behandeling besteed. Maar ik moet toegeven niet bepaald een nutteloze besteding!

Want ben je er bewust van dat elke activiteit die je vaarwel zegt een verminderde bewegingservaring tot gevolg heeft en vraag je af of je daar al aan toe bent. Het is nooit een verspilde zaak om Houding & Bewegen (praktijk voor oefentherapie Mensendieck) te raadplegen. Deze enthousiaste praktijk kijkt naar jouw mogelijkheden, maar denkt tevens realistisch met je mee t.a.v. de factoren die in het leven meespelen en leiden tot jouw keuze. Of je nu 20 of 80 jaar bent laat je door het PHPD Syndroom niet (meer)belemmeren.